“Ngó lên Hòn Kẽm Đá Dừng.
Thương cha nhớ mẹ quá chừng bậu ơi
Thương cha nhớ mẹ thì về.
Nhượng bằng thương kiễng nhớ quê thì đừng.”
Nhắc đến Hòn Kẽm Đá Dừng, có lẽ người dân bản xứ ai ai cũng biết, bởi đây không những danh thắng nhất nhì đất Quảng mà còn là một địa danh gắn liền với những giai thoại về cuộc khởi nghĩa nổi tiếng của nghĩa quân Nguyễn Duy Hiệu.
Hòn Kẽm Đá Dừng nằm trong khu du lịch suối Tiên, thuộc địa phận 2 xã Quế Lâm và Quế Phước (Quế Sơn). Đó chính là hai ngọn núi đá với những hình thù kỳ dị, liêu xiêu nhô ra ngăn cản dòng chảy Thu Bồn (con sông lớn nhất của tỉnh Quảng Nam). Ngày xưa, để đến được với Hòn Kẽm Đá Dừng, du khách phải vượt chặng đường gần như là một ngày men theo sông Thu Bồn ngược lên. Ngày nay, cơ sở hạ tầng phát triển hơn, du khách chỉ cần đi từ tỉnh lộ 105 đi qua địa phận huyện Quế Sơn, vượt đèo Le đến Trung Phước, và từ bến Trung Phước đi ghe vượt sông độ vài giờ nữa là đến danh thắng.
Gọi Hòn Kẽm Đá Dừng là danh thắng nhất nhì Quảng Nam vì cảnh sắc thiên nhiên nơi đây không những thơ mộng, hữu tình mà dòng sông hiền lành, mềm mại như một dải lụa sáng láng dưới trăng quê, đặc biệt là vào những đêm trăng mùa hè.
Trên đường lên Hòn Kẽm Ðá Dừng, du khách sẽ được mở mang tầm mắt hơn với những đụn cát dài và cao nằm dọc theo sông. Thi thoảng, du khách còn được chiêm ngưỡng vẻ đẹp hút hồn của những triền dâu, những nương ngô, những xóm làng trung du yên tĩnh, những con đò, bến sông trầm mặc, mơ màng… Thấp thoáng đâu đó những mái tranh hỏ nép dưới vòm cong tre trúc, những tốp trẻ tắm sông cười ngơ ngác. Tất cả tạo nên một vẻ đẹp vừa thực như ảo, mê lòng người.
Càng đặc biệt hơn khi đến với Hòn Kẽm Đá Dừng, du khách như được thực hiện một cuộc hành hương về với cõi lòng của bao thế hệ người dân xứ Quảng. Cũng dọc theo sông Thu Bồn để lên Hòn Kẽm Đá Dừng, mà ngày xưa đã có biết bao nhiêu nỗi niềm được mất của những cảnh đời, những phận người xuôi ngược buôn bán tìm kế mưu sinh dọc mạn sông huyền thoại này.
Vừa đẹp, vừa lý thú, vừa kỳ bí hấp dẫn với những dấu ấn lịch sử, chắc chắn Hòn Kẽm Đá Dừng sẽ là một điểm du lịch lý thú cho những ai thích khám phá và muốn tìm về cội nguồn. Nếu có dịp về với Quảng Nam, thì bạn đừng bỏ qua địa danh du lịch hấp dẫn huyền thoại này nhé!
