Giữa sự phát triển đô thị bộn bề, làng cổ Túy Loan vẫn nằm nép mình nơi một góc ngoại thành Đà Nẵng, lặng lẽ lưu giữ những câu chuyện lịch sử xưa cũ, những dấu tích văn hóa cội nguồn của nhiều thế hệ cha ông.
Để đến làng cổ Túy Loan, bạn phải đi dọc Quốc lộ 14B, cách trung tâm Đà Nẵng 10km, đến địa phận xã Hòa Phong, Hòa Vang. Ngôi làng nằm ngay ngã ba Túy Loan, và với sự thân thiện cùng nhiệt tình của người dân thành phố, họ sẽ chỉ đường cho bạn đến nơi an toàn.
Làng Túy Loan được bao bọc, ôm ấp và bồi đắp bởi con sông có cùng tên gọi. Ngôi làng nổi tiếng với ngôi đình cổ diễn ra nhiều lễ hội văn hóa quy mô lớn. Đình được xây vào cuối thế kỉ 18, trùng tu năm Mậu Tý 1888, cho đến nay vẫn đứng vững theo thời gian.
Theo cấu trúc đình làng cổ Việt Nam, ngôi đình Túy Loan được đặt ở vị trí đẹp nhất: Nhìn về phía núi, quay mặt ra sông, gắn liền với gốc đa cổ thụ hơn trăm năm tuổi cao lớn, uy nghi. Đình có diện tích khoảng 110m2, bao bọc xung quanh là núi sông, cùng cánh đồng lúa xanh rì, thơm ngát hương đất đai, câu cỏ. Có thể nói, bức tranh làng quê vẫn được bảo tồn nguyên vẹn, không hề bị sự phát triển, công nghiệp hóa ăn mòn. Nơi đây hiện đang lưu giữ 20 sắc Phong Thần, từ thời Minh Mạng (1826) cho đến thời Khải Định (1924) đầy giá trị văn hóa, lịch sử.
Về kiến trúc, đình Túy Loan nay đã không còn giữ được dáng vẻ nguyên vẹn như xưa, nhưng vẫn vô cùng thu hút với những gian thờ thiết kế độc đáo, các cột, vách được làm bằng các loại gỗ quý, bức bình phong cuốn thư cao lớn bên ngoài được đắp nổi hình long mã, kỳ lân 2 mặt, các vật trang trí sành, sứ…từng đường nét, từng chi tiết đều toát lên hơi thở cổ điển, mộc mạc.
Năm 1999, ngôi đình làng Túy Loan đã được công nhận là di tích lịch sử, văn hóa nghệ thuật. Nơi đây lưu giữ nhiều bút tích của các vị Tiến Sĩ, Trạng Nguyên, những nhà nho học nổi tiếng. Đồng thời, lễ hội đình làng được tổ chức vào mồng 9 Tết Nguyên Đán hàng năm, thu hút rất nhiều du khách thập phương cũng chính là một nét văn hóa giúp nếp sống cổ của ngôi làng được giữ gìn, phát huy.
Làng Túy Loan nên thơ, xanh mát với gốc đa, với đình làng, với những ngôi nhà lợp ngói thơm hương khói bếp, với món mỳ quảng mặn mà cùng vẻ hồn hậu của người dân quê đang chờ đón bạn. Tới đây, nghe rủ rỉ những câu chuyện xưa đi cùng năm tháng, để thấy yêu thêm lịch sử dân tộc, truyền thống văn hóa cha ông ngàn đời xây dựng.
